اراک – خبرگزاری مهر: چرخ در چرخ و بازی در بازی، میدان تاب شمشیر کشیدن بر شبیه حسین را ندارد و همه دلها گلایه می کنند از این همه بی رحمی و این همه تنهایی و همه در عزای حسین (ع) می گریند. این بخشی از تعزیه است که در پس صدها سال همچنان رسانه ای قوی در انتقال واقعه عاشورا و پیام آن است.
به گزارش خبرنگار مهر، سواری که شبیه امام حسین است با عمامه و کلاهخود سبز رنگ در میدانگاهی تعزیه می چرخد و می چرخد و هماوردی برای مقابله با او نیست مگر تیرهایی که با تردید از کمان ها بیرون کشیده می شود و این بخشی از تعزیه عاشوراست. و ناگاه تیرها بر سر و قلب شبیه امام حسین می نشیند و تاریخ روایت می کند این تیرها آنقدر مکرر بر سر حسین می بارد که قامت حسین بر زمین می افتد و اینجاست که های های گریه مردمی که تعزیه را تماشا می کنند بلند می شود و یکی شربت شهادت امام حسین(ع) را میان جمعیت تقسیم می کند. هنری وامدار حقایق زندگی ائمه / استان مرکزی قطب تعزیه تعزیه ماندگارترین هنر دینی است که از سویی نشات گرفته از زندگی ائمه اطهار به خصوص سیدالشهداء امام حسین و از سوی نشات گرفته از ذوق ایرانی است. این هنر که اکنون نامی پرآوازه در میان گونه ای هنری جهان دارد، وامدار دین، حقایق اسلامی وائمه است، نوعی غیرت دینی که اکنون به نام هنر شناخته می شود،که باید به ظرفیت های بالای فرهنگی، مذهبی آن بیشتر توجه شود. بزرگترهای اراک می گویند در زمان اجرای این تعزیه تماشاچیان از نقاط مختلف کشور به اراک می آمدند و اراکی ها از صبح زود برای گرفتن جا به بازار می آمدند تا بتوانند این تعزیه را تماشا کنند. تعزیه بازار از ابتدای بازار اراک شروع و در مسافت بیش از یک کیلومتری اراک ادامه می یافت و روایت روز عاشورا توسط گروههای مختلف اجرا می شد. تعزیه خوانان تعزیه بازار اراک را حرفه ای ترین تعزیه خوانان کشور تشکیل می داد و هنوز هم بخشی از اموال این تعزیه در اختیار یکی از بازاریان اراک است. شکل تعزیه اراک مدرن ترین شکل اجرا بوده است که برخی از تعزیه خوانان و هنرمندان علاقمند به این تعزیه در پی احیاء مجدد آن هستند. از سوی دیگر نسخه انجم به عنوان یکی از آخرین نسخه های تعزیه خوانی در کشور که حتی در خراسان نیز خوانده شده است مربوط به استان مرکزی است و نوادگان انجم از نسخه نویسان دوران قاجار که مربوط به یکی از روستاهای نزدیک اراک هستند در کشور زندگی می کنند. تفرش مهد تعزیه کشور استان مرکزی، تهران، خراسان، اصفهان از جمله استانهای دارای تعزیه قابل توجه هستند اما تحقیق در مورد تعزیه تفرش نشان داده است بیشترین تعزیه خوانان کشور از این خطه برخاسته اند. تعزیه در تفرش جزیی از زندگی مردم است و همه خانواده های تفرشی را درگیر خود کرده است. بوی تعزیه قدیمی درحسینیه چوبی معروف تفرش که قدمت چندصد ساله دارد انسان را مست می کند. رضا حیدری یکی از تعزیه خوانان مشهور کشور است که نمونه ای از خطه تفرش است. روایتی از ابتدای حرکت امام حسین (ع) عضو شورای تعزیه استان مرکزی در خصوص نقش تعزیه در انتقال مفاهیم عاشورایی می گوید: تعزیه در واقع نوعی عزاداری است که با هنر تلفیق شده است و نقشی بی بدیل در انتقال ارزش هایی چون عاشورا دارد. افزایش هزینه ها عامل کمرنگ شدن تعزیه در گفتگو با تعزیه خوانان به این نتیجه می رسیم که تعزیه محل نمایش و بازی نیست که پیش از آن، محل دینداری و عشق ورزی گروهی است که در لباس سبز و قرمز، رنگ اولیاء و اشقیاء عشق به امام حسین و ائمه (ع)را تمرین می کنند. تعزیه خوانان با روندی که تعزیه را صرف هنر بنامد مخالفند و آن را عبادت می دانند. و در مطالعه نظر محققان عرصه هنر نمایش، آنان تعزیه را هنری از گروه نمایش می دانند هنری که دقیق طراحی شده به طوریکه مخاطب در تکمیل نمایش مشارکت دارد و از این رو کشورمان را در جرگه کشورهای پیشرو در هنر نمایش قرار می دهد. تکمیل کردن تعزیه توسط مخاطبان، همان حضور مخاطب در قالب تقسیم کردن شربت و خرما در حین اجرای تعزیه است که به فهم روایت از سوی تماشاچیان کمک می کند. تماشاچی در حین اجرای تعزیه و تعریف قیام عاشورا و حال و هوای یاران امام حسین (ع) و نیز روایت حال و سخن اشقیاء، فرصتی پیدا می کند که برای امام بگرید و به یزید و یارانش لعن بفرستد و این واکنشها به مفهوم حضور مخاطب در تعزیه و تکمیل روایت است. تعزیه مادر هنرها تعزیه مادر هنرهاست فراتر از نمایش و تئاتر است چرا که سخن از معنویت، عشق و ایمان است، هنری چند وجهی که الهام بخش هنرهای دیگر است. حرکت و بازی، نور، رنگ، شعر و موسیقی، معنویت و اخلاق، نقاشی و البته عشقی که بازیگر تعزیه دارد عشقی است الهی و حاصل اردات به ائمه، چیزی که اگر نباشد تعزیه به دل نمی شیند. نقش خوانیها نیز بر اساس ویژگیهای نقش و فرد صورت می گیرد. کسی که نقش اشقیاء را بازی می کند باید چهره ای خشن و و بدجنس به خود بگیرد و کسی که نقش اولیاء را بازی می کند چهره ای مطلوب و کسی که در تعزیه نقش زنان را بازی می کند ریز نقش باشد و صدایش کمتر مردانه و این یعنی برنامه ریزی برای اجرای تعزیه. اولیاء در دایره هستی حرکتها در تعزیه حساب شده است به طوریکه وسط میدان تنها جای حرکت شبیه امام است و به این مفهوم است که هسته مرکزی که در میدان تعزیه مال امام است اصلی برگرفته از جهان و طبیعت است که خداوند مرکز همه چیز است. حرکتها در میدان تعزیه به مراتب تقسیم بندی می شود به طوریکه اشقیاء هرگز به بالای میدانی نمی آیند چرا که صلاحیت ورود به حریم اولیاء را ندارند. بازیها، رنگ لباس، نوع کلام و شعر و موسیقی اولیاء با اشقیاء متفاوت است. شیعه همواره در تاریخ مظلوم واقع شده و این را در تعزیه هم می توان جست. شعر و موسیقی سوزناک و حکایت از مظلومی و غریبی برای هر چه بهتر رساندن پیام عاشورا و مظلومیت امام حسین(ع) و یارانش از آن اولیاء و غضبناکی از آن اشقیاء است که با بی رحمی تمام با امام و خانواده اش برخورد کردند.
عباس کاووسی عضو شورای تعزیه استان می گوید: این استان یکی از قطب های تعزیه کشور است و 90 گروه تعزیه و 700 هنرمند در این زمینه فعالیت دارند.
این کارشناس تعزیه در خصوص سنت تعزیه خوانی ایام محرم در اراک یادآور می شود: در گذشته تعزیه از اولین روز محرم آغاز می شد و بیشتر تعزیه های اراک به صورت سیار در بازار سرپوشیده اراک برگزار می شد.
کاووسی با بیان اینکه در هریک از روزهای محرم تعزیه خاصی برگزار می شد، می گوید: تعزیه روز اول که تعزیه مخصوصی بود اکنون فقط در روستاها اجرا می شود.
یکی از کارگردانان تعزیه اراک می گوید: هنر تعزیه از زمان شاه اسماعیل صفوی به دلیل ارادت خاص به شیعه رواج یافت و در دوران ناصرالدین شاه قاجار به اوج خود رسید.
وی که بیش از 20 سال است در این هنر قدم گذاشته، یادآور شد: در زمان کودکی من، تعزیه های بسیاری اجرا می شد و خصوصا در ماه محرم و صفر به طور ثابت هر شب تعزیه بود و یکی از اهالی محل یا شهر نذر تعزیه داشت.
صحنه هایی چون مادرانی که کودکان خود را در آغوش شبیه خوان امام حسین می دادند و از کاسه آبی که در دستان حضرت عباس بود می خورند، کمرنگ شده است اما اعتقاد مردم کمرنگ نشده و همچنانکه در هئیتها سینه زنی می کنند و در نوحه ها اشک می ریزند به لحظه لحظه مظلومیتی که امام حسین در تعزیه می کشد اعتقاد دارند و شاید نمود بیشتر فرهنگ تعزیه در گروی رفع مشکلات سر راه این هنر دینی و آئینی است.
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: